Święta Bożego Narodzenia to magiczny czas pełen radości i obfitości. Niestety w cieniu tych wspaniałych chwil ukrywa się niepokojący problem – ogromne ilości jedzenia trafiają do kosza, pozostawiając nas z moralnym i ekologicznym dylematem. Statystyki są alarmujące – wg Federacji Banków Żywności w Polsce marnuje się około 4,8 miliona ton żywności rocznie, z czego 60 % w naszych domach. Wyrzuca już przeszło połowa z nas – 56% Polaków wprost przyznaje się do marnowania jedzenia. W koszach lądują najczęściej pieczywo, owoce, warzywa i wędliny. To zjawisko prowadzi nie tylko do strat ekonomicznych, ale także niesie ze sobą poważne konsekwencje dla środowiska i społeczeństwa.

Warto zastanowić się, jak możemy uczynić nasze święta bardziej zrównoważonymi i odpowiedzialnymi. Poniżej przedstawiamy praktyczne sposoby, dzięki którym możemy skutecznie ograniczyć ilość jedzenia, które trafia na śmietnik, wprowadzając tym samym pozytywne zmiany w naszych domach.

1) Planuj i kupuj odpowiedzialnie: przed wyjściem na zakupy sporządź szczegółową listę potraw, jakie zamierzasz przygotować. To proste działanie pozwoli uniknąć impulsywnych zakupów. Jeśli masz taką możliwość, to wybieraj produkty na wagę – dostosujesz tym samym kupowaną ilość do rzeczywistych potrzeb. Rozważ, czy na pewno potrzebujesz kilku opakowań danego produktu. Promocja „2 + 1 gratis” kusi, ale często są to produkty o bliskim terminie przydatności do spożycia, więc może się zdarzyć, że nie zdążysz wszystkiego zjeść i część trafi do kosza. 
2) Przechowuj właściwie i przetwarzaj: naucz się prawidłowego przechowywania żywności – chłodzenie i zamrażanie mogą przedłużyć trwałość produktów, a odpowiednie opakowania zabezpieczą je przed psuciem. Świetnym sposobem na wydłużenie trwałości żywności jest jej przetwarzanie, np. robienie dżemów lub kompotów z resztek owoców i warzyw czy suszenie. 
3) Wykorzystaj resztki: zamiast wyrzucać resztki jedzenia, przekształć je w nowe dania. Z pozostałego mięsa stwórz zapiekankę, a z warzyw przygotuj zupę. Kreatywność w kuchni to klucz do minimalizacji marnotrawstwa.
4) Sprawdzaj daty przydatności do spożycia i rozróżniaj użyte określenia: „najlepiej spożyć przed” i „należy spożyć do” to nie to samo. Zapisy te można przyrównać do sformułowań „dobrze by było” i „obowiązkowo trzeba”. „Najlepiej spożyć przed” odnosi się do daty minimalnej trwałości, która jest pewnym rodzajem wskazówki, nie zaś ostatecznym wyrokiem. Stosowane jest w przypadku produktów, które nawet „po terminie” nie ulegają zepsuciu (np. mąki, makarony, kasze, ryże, kawa, herbata, sól, cukier, niektóre przyprawy itp.) i nie trzeba ich wyrzucać. „Należy spożyć do” to zupełnie inna sprawa. Oznacza termin przydatności do spożycia, po upływie którego zjedzenie produktu może być groźne dla zdrowia. Dotyczy to najczęściej świeżych produktów – mięsa, ryb, produktów mlecznych i wyrobów garmażeryjnych.
5) Dziel się z potrzebującymi: jeśli mimo zastosowania wszystkich powyższych sposobów masz zbyt dużo jedzenia, to możesz podzielić się nim z innymi. Można to zrobić na przykład poprzez Jadłodzielnię znajdującą się na tyłach Kamienicy Pozarządowej przy ul. Małeckich 3 lub organizacje zajmujące się pomocą potrzebującym, jak np. Banki Żywności.
Pamiętaj, że każdy krok w kierunku zmniejszenia skali marnowania żywności ma znaczenie, choćby z pozoru wydawał się błahy. Życzmy sobie, by te święta Bożego Narodzenia stały się okazją nie tylko do pysznego jedzenia, ale również do wyrażania troski o naszą planetę i ludzi. Wesołych Świąt!

Autorka: Agnieszka Łask – Stowarzyszenie Adelfi, Inicjatywa Łącznik

Grafika: Damian Strzała – Stowarzyszenie Adelfi

Artykuł powstał w ramach projektu „Edukacja w Łączniku” realizowanego przez Stowarzyszenie Adelfi.